งานวิจัยอิทธิพลความเชื่อเรื่องพญานาค เป็นโครงการต่อยอดหลังจากงาน ธรรมยาตรา 5 แผ่นดินลุ่มน้ำโขงทั้ง ๒ ครั้ง ในหัวข้อ อิทธิพลความเชื่อเรื่องพญานาคที่เกี่ยวกับพระพุทธศาสนาในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง 5 แผ่นดิน ที่มีต่อวิถีชีวิต วัฒนธรรม และ ประเพณี เป็นความร่วมมือระหว่าง “สถาบันโพธิคยาวิชชาลัย” กับ “คณะพุทธศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย” โดยการสนับสนุนของมูลนิธิวีระภุชงค์ ซึ่งโครงการวิจัยอิทธิพลความเชื่อเรื่องพญานาค จะเป็นงานวิจัยที่รวบรวมความเชื่อเกี่ยวกับพญานาค แบบครบทุกมิติ ถือเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ที่จะรวบรวมความเชื่อเกี่ยวกับ “พญานาค” ในพุทธศาสนาโดยมีเป้าหมายนำองค์ความรู้ “ความเชื่อเรื่องพญานาค” ยกระดับเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมลุ่มน้ำโขง และขอขึ้นทะเบียนรายการต่อองค์การยูเนสโกร่วมกัน 5 ประเทศ ไทย ลาว กัมพูชา เมียนมา เวียดนาม นี่คือความฝันของพวกเรา ที่จะสร้างประวัติศาสตร์ของชาวพุทธลุ่มน้ำโขงที่มีมรดกโลกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมร่วมกัน
พิธีลงนามบันทึกความเข้าใจในสัญญา
ในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง 5 แผ่นดิน
สถาบันโพธิคยาวิชชาลัย 980 กับ คณะพุทธศาสตร์ มจร.
วันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2563
“สถาบันโพธิคยาวิชชาลัย” ลงนามบันทึกความเข้าใจ (MOU) และสัญญา งานวิจัยอิทธิพลความเชื่อเรื่องพญานาค ร่วมกัน กับ”คณะพุทธศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย” เรื่อง”อิทธิพลความเชื่อเรื่องพญานาคเกี่ยวกับพระพุทธศาสนาในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง 5 แผ่นดิน”
งานวิจัยอิทธิพลความเชื่อเรื่องพญานาค เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนาในลุ่มแม่น้ำโขง เนื่องจากตลอดการเดินทางในงาน ธรรมยาตรา 5 แผ่นดิน ไทย ลาว กัมพูชา เมียนมา เวียดนาม ที่ผ่านมา พบว่าทุกวัดมีเรื่องราวและรูปปั้นพญานาค จึงทำให้คิดถึงการรวบรวมองค์ความรู้เรื่องพญานาคที่ถูกต้องให้ครอบคลุม เพื่อค้นหาความผูกพันขององค์พญานาคในการพิทักษ์ปกป้องพระพุทธศาสนา และทำความเข้าใจเรื่องความเชื่อเรื่อง พญานาคให้ถูกต้อง สถาบันฯ จึงสนับสนุนให้มีการศึกษาวิจัยเรื่อง “อิทธิพลความเชื่อเรื่องพญานาคที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนาในลุ่มแม่น้ำโขง” ขึ้น ซึ่งมีคณะผู้วิจัยเป็นผู้ทรงคุณวุฒิระดับสูงจากการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกบาลีของคณะสงฆ์ไทย และเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านวิชาการพระพุทธศาสนา จากคณะพุทธศาสตร์ มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย นำโดย พระเดชพระคุณ พระเมธีวรญาณ ป.ธ.9 ผศ.ดร. รองคณบดีฝ่ายบริหาร รับเป็นผู้อำนวยการแผนงานวิจัยทั้งชุด
ผลการดำเนินการวิจัยชุดแรกเรื่อง “อิทธิพลความเชื่อเรื่องพญานาคที่มีต่อพระพุทธศาสนาในประเทศไทย” ได้ดำเนินการวิจัยได้สำเร็จลงแล้ว และลำดับต่อไปได้วางแผนลงพื้นที่วิจัยที่ประเทศลาว กัมพูชา เมียนมา และเวียดนาม โดยมีเป้าหมายนำองค์ความรู้ “ความเชื่อเรื่องพญานาค” ยกระดับเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมลุ่มน้ำโขง และขอขึ้นทะเบียนรายการต่อองค์การยูเนสโกร่วมกัน 5 ประเทศ ไทย ลาว กัมพูชา เมียนมา เวียดนาม นี่คือความฝันของพวกเรา ที่จะสร้างประวัติศาสตร์ของชาวพุทธลุ่มน้ำโขงที่มีมรดกโลกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมร่วมกัน
ระหว่างวันพุธที่ 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2565
ถึงวันอาทิตย์ที่ 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2565
เนื่องในโอกาสงานสรุปโครงการวิจัย “อิทธิพลความเชื่อเรื่องพญานาคที่มีต่อพระพุทธศาสนาในประเทศไทย” โดย สถาบันโพธิคยาวิชชาลัย 980 มูลนิธิวีระภุชงค์ร่วมกับ คณะพุทธศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย โดยคณะผู้วิจัยเป็นผู้ทรงคุณวุฒิระดับสูงจากการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกบาลีของคณะสงฆ์ไทยและเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านวิชาการพระพุทธศาสนาจากคณะพุทธศาสตร์ มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย นำโดย พระเดชพระคุณ พระเมธีวรญาณ รองคณบดีฝ่ายบริหาร รับเป็นผู้อำนวยการแผนงานวิจัยทั้งชุด จึงขอถือโอกาสมงคลนี้จัดพิธีเจริญพุทธมนต์และบวงสรวงองค์พญานาคและทวยเทพให้รับรู้ถึงความมุ่งมั่นตั้งใจของพวกเรา และสนับสนุนอวยชัยให้พวกเราได้ทำการอันเป็นกุศลนี้สำเร็จ ระหว่างวันพุธที่ 6 กรกฎาคม ถึงวันอาทิตย์ที่ 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2565 สุดท้ายคือการแสดงกตัญญูกตเวทิตา ด้วยการแผ่บุญอุทิศกุศลไปยังองค์พญานาคทั้งหลายและทวยเทพทั้งหลาย ซึ่งจัดขึ้นที่วัดรอยพระพุทธบาทภูมโนรมย์ ตำบลนาสีนวน อำเภอเมืองมุกดาหาร จังหวัดมุกดาหาร ในวันเสาร์ที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2565 เวลา 19.00 น.เพื่อให้ท่านได้อนุโมททนาในกุศลผลบุญของพวกเราเพื่อเป็นพลวปัจจัย เป็นฐานตามส่งให้เกิดปัญญาญาณ จนเข้าถึงความพ้นทุกข์คือพระนิพพาน
ชมวัดเก่าแก่กว่า 100 ปี สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์วังรัตนมณีมหานครบาดาลนาคราช สถานที่จำลองถ้ำพญานาคเมืองบาดาลที่มีพญานาคนับพันตัวจาก 4 ตระกูล คือ ตระกูลวิรูปักษ์(สีทอง) ตระกูลเอราปถะ(สีเขียว) ตระกูลฉัพพยาปุตะ(สีรุ้ง) และตระกูลกันหาโคตะมะ(สีดำ)
สวดมนต์ เจริญจิตภาวนา ใต้ต้นโพธิ์ที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทยที่เชื่อว่านำหน่อมาจากต้นพระศรีมหาโพธิ์ เมืองพุทธคยา ประเทศอินเดีย มีอายุกว่า 2000 ปี
สักการะรอยพระพุทธบาทคู่ที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทยสันนิษฐานว่า อยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 14 มีอายุราว 2000 กว่าปี
สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ สถานที่เชื่อกันว่าเคยเป็นที่อยู่ พญานาคเพชรภัทรนาคราช หรือพญาเกล็ดแก้วนาคราช กำเนิดในตระกูลวิรูปักษ์ พระวรกายสีทองมี 9 เศียร
เยี่ยมชมถ้ำพญานาควังบาดาล ภายในมีรูปจำลองพญาภุชงค์นาคราช กายมนุษย์ที่สวยงามราวมีชีวิต เล่ากันว่าเป็นพญานาคผู้มีตบะเดชะการบำเพ็ญเพียร ปกป้องคุ้มครองพระพุทธศาสนา เฝ้าอยู่ ณ พระธาตุจุฬามณีเจดีย์
เยี่ยมชมรูปปั้นพญานาค 9 เศียร ที่ชาวบ้านเชื่อกันว่า เห็นลูกแก้วและแสงหลายสีฉายออกมาจากถ้ำ เชื่อกันว่าเป็นดินแดนแห่งมนต์ขลังที่เชื่อมต่อโลกมนุษย์และเมืองบาดาล
ชมบ่อโบราณ 9 บ่อ ตำนานเมืองอารยธรรมขอม ที่มาเมืองพญานาค ดินแดนศักดิ์สิทธิ์ที่เล่าต่อกันมาว่า เคยปกครองด้วยครึ่งมนุษย์และพญานาค
สักการะพระธาตุเจดีย์ศรีมหาโพธิ์ สร้างเมื่อ พ.ศ. 2500 ภายในองค์พระธาตุประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุซึ่งบรรจุไว้ในสถูปลงรักปิดทองศิลปะอินเดียแบบปาละ จากนั้นสักการะรูปปั้น ”พญานาคฉัพยาปุตตะ” หนึ่งในพญานาค 4 ตระกูล
สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ อาณาจักรแห่งองค์ธะนะมูลนาคราช ผู้ปกครองแม่น้ำมูล และกำเนิดในตระกูลเอราปะถะ สถานที่แห่งนี้เชื่อว่าเป็นวังเวียงพญานาค เป็นจุดที่ชาวบ้านเห็นพญานาคมาปรากฏกายกลางลำนำ และมีเรื่องเล่า พญานาคแปลงกายพายเรื่อมาใส่บาตร
สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์วัดโขงเจียม ตำนานพญานาคคู่สีรุ้ง แม่น้ำสองสี เมืองบาดาล วัดโขงเจียม เป็นจุดบรรจบแม่น้ำโขงและแม่น้ำมูล แม่น้ำโขงสีปูน แม่น้ำมูลสีคราม
สักการะเจดีย์ศักดิ์สิทธิ์ที่วัดถ้ำคูหาสวรรค์ ฟังตำนานพญานาค กราบสรีระหลวงปู่คำคะนิง จุลมณี สรีระไม่เน่าไม่เปื่อย ชมฆ้องใบใหญ่ที่สุดในโลก มีเจดีศรีไตรภูมิสีขาว และจุดชมวิวลำน้ำโขง
สถานที่ก่อสร้างเจดีย์บรรจุอัฐิธาตุหลวงปู่พระมหาผ่อง สะมาเลิก กราบสักการะ ต้นพระศรีมหาโพธิ์ ธรรมยาตราต้นที่ 1 และรดน้ำมนต้นโพธิ์
สักการะศาลพ่อปู่อนันตนาคราช และรูปปั้นพญานาคขนาดใหญ่ที่จุดชมวิวสะพานมิตรภาพไทยลาว แห่งที่ 2
สักการะบูชาองค์พญาศรีภุชงค์มุกดานาคราช องค์พญานาคสีขาวหมอกประดับด้วยเกล็ดหินอ่อน ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำโขงริมแก่งกระเบา เป็นแลนด์มาร์กแห่งความศรัทธา ที่เชื่อกันว่ามีความศักดิ์สิทธิ์ นิยมมาขอพร ลอดท้องพญานาค 3 ซุ้ม หมายถึง สุขภาพแข็งแรง ร่ำรวย และความสำเร็จสัมฤทธิ์ผล
สักการะพระพุทธมิ่งมงคลมุณีศรีมุกดาหาร รอยพระพุทธบาทจำลอง และองค์พญาศรีมุกดามหามุนีนีลปาลนาคราช
สักการะ พระบรมสารีริกธาตุ พระธาตุนาดูน
โดย ดร.สุภชัย วีระภุชงค์
เลขาธิการสถาบันโพธิคยาวิชชาลัย 980
ประกาศ ณ วันเสาร์ที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ.2565
วัดรอยพระพุทธบาทภูมโนรมย์ จ.มุกดาหาร
Head Office
Wat Thai Buddhagaya (Royal Thai Monastery Buddhagaya),
Bodhgaya Pin.824231, Dist. Gaya, State; Bihar, India
Thailand Office
14 Ngamwongwarn 8 Alley BangKhen
Mueang Nonthaburi Nonthaburi 11000